بررسی الگوی رشد و عملکرد چند رقم و توده پیاز خوراکی ایرانی بر اساس شاخص های فیزیولوژیک

در این بررسی فنولوژی، مراحل نمو و شاخص های رشد بر عملکرد و برخی اجزا عملکرد پنج رقم و توده پیاز خوراکی ایرانی در سه تاریخ کاشت مطالعه شد. سه تاریخ کاشت (26 فروردین ماه، 10 و 25 اردیبهشت ماه) به عنوان کرت های اصلی و پنج رقم پیاز روز بلند قرمز آذرشهر، درچه اصفهان، اسحاق آباد، سفید قم و سفید نیشابور به عنوان کرت های فرعی در نظر گرفته شدند. آزمایش در سال های 1384 و 1385 به صورت طرح آماری اسپلیت پلات بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ایستگاه تحقیقات نیشابور اجرا شد. شاخص های رشد بر اساس تغییرات درجه حرارت روزانه growth degree day (gdd) به صورت تجمعی تا پایان فصل رشد اندازه گیری و سطح برگ نیز از طریق فرمول a=-93+1.83l+38.6c25 محاسبه شد. با گذشت زمان و جذب درجه روز رشد، به طور متوسط تمام ارقام پیاز که در تاریخ اول کاشت شده بودند در محدوده 2500 درجه روز رشد (اول شهریور ماه) به بالاترین میزان از شاخص سطح برگ رسیدند و معادله lai=e(a+bh1+ch2) بهترین معادله پیش بینی شده بود که توانست تغییرات سطح برگ ارقام پیاز در تاریخ های مختلف کاشت در طول فصل رشد را توضیح دهد. تغییرات وزن خشک پیاز در طول فصل رشد به منظور دستیابی به روند تغییرات dry mather index (dmi) از طریق معادله dm=e(a+bh1+ch2+dh3) به دست آمد. این معادله برای کلیه ارقام ضریب تشخیص بالاتر از %91 را نشان داد. به طور کلی در این تحقیق روند افزایش وزن خشک در تمام تاریخ های کاشت و تیمارها به صورت منحنی سیگموئیدی بود و تفاوتی بین ارقام مختلف وجود نداشت. عملکرد سوخ تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار گرفت و بالاترین عملکرد مربوط به تاریخ کشت اول بود (56.523 تن در هکتار). افزایش عملکرد را می توان به افزایش شاخص سطح برگ، ماده خشک و سرعت رشد نسبی ارقام در تاریخ اول کاشت مرتبط دانست. رقم درجه اصفهان نیز تحت تاثیر تاریخ های مختلف کاشت، عملکرد بالاتری داشت.